Prezentujemy „Analiza liczby czujników oraz wyników pomiarów jakości powietrza w województwie lubelskim”, której autorem jest Łukasz Sieduszewski, koordynator regionalnego oddziału Instytutu Strategie 2050.
Emisja do atmosfery zanieczyszczeń, będących konsekwencją działalności człowieka, wywołuje rosnące lawinowo negatywne i silnie powiązane ze sobą skutki w obszarach: klimatu, gospodarki i zdrowia ludności.
W ostatnim z wymienionych obszarów, leżącym w kompetencjach WHO, organizacja ta przedstawia wytyczne, będące podstawą ustalania norm dla poziomów stężenia pewnych szkodliwych dla ludzkiego zdrowia substancji w powietrzu. Do tego roku obowiązywały wytyczne WHO z 2005 r., ale 22 września 2021 przedstawiła ona nowe wytyczne związane z postępem badań naukowych, wykazujących coraz dobitniej zależność wielu chorób cywilizacyjnych (m.in. układu krążenia, neurologicznych, pulmonologicznych i alergologicznych oraz onkologicznych) od poziomu zanieczyszczenia środowiska, a w szczególności powietrza, którym oddychamy.
Rekomendacje dla województwa lubelskiego
- Dobrym modelem byłby system podobny do obowiązującego w latach 2004-2006, w którym strefę (prócz metropolii powyżej 250 tys. mieszkańców i miasta powyżej 100 tys. mieszkańców) stanowił powiat. Na terenie każdego powiatu zlokalizowane byłoby instytucjonalne stanowisko pomiarowe (którego wskazania brane są pod uwagę w sporządzaniu oceny rocznej, stałe lub mobilne) mierzące również metodą automatyczną (te zanieczyszczenia, dla których jest to możliwe).
- Prócz tego wszystkie gminy wchodzące w skład powiatu powinny zostać objęte siecią pomiarową opartą o czujniki niskokosztowe, mającą na celu zarówno bieżące informowanie mieszkańców i ich edukację, jak też uzupełniającą pomiary instytucjonalne o dane z obszarów, na których te pomiary nie będą dokonywane, oraz z dużej liczby punktów. Na podstawie tych pomiarów, prowadzonych w mikroskali, mogą być również opracowywane lokalne 2 lub 3-dniowe prognozy rozpływu zanieczyszczeń.
- Taka sieć wymaga zaprojektowania, wyboru sprzętu i oprogramowania, instalacji oraz konfiguracji, niezbędne jest więc wyłonienie podmiotów mogących zrealizować te zadania.
- Pomiary z sieci niskokosztowych (które zgodnie z obecnymi przepisami nie mogą być wykorzystywane do sporządzania rocznych ocen jakości powietrza) powinny być uwzględniane przynajmniej w konstruowaniu lokalnych Programów Ochrony Powietrza, a także w określaniu lokalizacji punktów lub obszarów wymagających szczególnej kontroli stanu powietrza.
- Dla zapewnienia właściwego funkcjonowania takiego systemu pomiarowego niezbędny jest operator lub operatorzy obsługujący zbieranie, scalanie i publikowanie danych oraz sporządzania analiz i raportów, a także – w zakresie obsługi czujników niskokosztowych – zapewniający serwis techniczny.
- W celu informowania i edukacji społeczeństwa niezbędne jest stworzenie platformy internetowej, na której publikowane będą informacje na temat stanu powietrza, prognoz, zagrożeń, podejmowanych działań, a także materiały edukacyjne.
