Prezentujemy analizę “Sytuacja wymiaru sprawiedliwości w Polsce w kontekście aktualnych działań legislacyjnych i odpowiedzi na nie instytucji europejskich” autorstwa dr Grzegorza Chmielewskiego współpracującego z regionalnym oddziałem Instytutu Strategie 2050 Opolskie.
Przyjmuje się, że dla istnienia prawdziwie demokratycznego państwa istnieje wymóg przestrzegania zasady trójpodziału władzy. Teoria ta zakłada, że pomiędzy poszczególnymi segmentami władzy zachodzą relacje opierające się na ich wzajemnym równoważeniu. W systemie tym sądom przypisano rolę rozjemcy oraz organu stosującego prawo w indywidualnych przypadkach w odniesieniu do relacji pomiędzy jednostkami jak i relacjami państwo-obywatel. Jednocześnie taka konstrukcja ma służyć przede wszystkim realizacji wolności jednostki. Stąd też każda z tych władz nie powinna dominować ani też wykorzystywać swoich instrumentów do walki z pozostałymi elementami konstytucyjnego systemu organów państwa. Konieczny jest pomiędzy nimi balans, gdzie każda z nich powinna bronić się przed przewagą pozostałych i zachowywać status quo jako efekt kompromisu społecznego.
W tej dalece delikatnej materii wszelkie odstępstwa od równowagi pomiędzy władzami mogą w skrajnych przypadkach prowadzić do rządów autorytarnych. W mniej niebezpiecznych dla kraju sytuacjach może dojść do zaburzenia równowagi w prawidłowym funkcjonowaniu państwa jak i jego organów oraz przewagi politycznej jednej z partii, ruchu lub koalicji, co z punktu widzenia interesu jednostki, jak też całego społeczeństwa uznać należy jako wysoce niepożądane.
